In lijn met het decreet jeugddelinquentierecht in 2019 worden jongeren in jeugdhulptrajecten (VOS) sinds begin 2023 niet langer doorverwezen naar gemeenschapsinstellingen, enkel naar private voorzieningen. Voor hen werd in die voorzieningen een nieuw aanbod ontwikkeld: veilig verblijf. In zo’n module lopen jongeren vanuit geslotenheid een traject van ongeveer een jaar met het doel hen te re-integreren in de maatschappij.
Niet alle jongeren in een VOS-traject zijn echter gebaat bij een beveiligd verblijf in een gesloten voorziening. Zo hebben veel van hen een verleden in de hulpverlening waarbij al hun trajecten zijn geëscaleerd en afgesprongen. Door hen terug in een gesloten omgeving te plaatsen, belanden ze weer in hetzelfde schuitje: een opgelegd verblijf in een plaats die hen niet de juiste ondersteuning kan bieden. Zo vallen ze opnieuw uit de boot.
Voor die doelgroep startten een tiental Vlaams-Brabantse zorgorganisaties in 2021 het project Schipbreukelingen op. Centraal staat de ontwikkeling van beveiligende zorgtrajecten waarop de reguliere hulpverlening vastloopt. In plaats van een veilig (als in ‘gesloten’) verblijf wordt er geopteerd voor een veilig traject. Hoe dat traject wordt uitgestippeld, hangt af van de situatie en problematiek van de jongere.
Cruciaal is dat jongeren hun traject niet associëren met repressie en dwang, maar met kansen en groei. Jongeren staan aan het roer van hun eigen zorgtraject, met de nodige ondersteuning vanuit de hulpverlening. De hulpverleners staan hierbij naast de jongeren, ongeacht de beperkingen en verantwoordelijkheden die hen worden opgelegd. Het project biedt halftijdse contextbegeleiding aan als alternatief op gesloten verblijf en zoekt naar verblijfplaatsen buiten de nauwe omgeving van de jongere indien nodig. Jongeren bouwen met hun context en hulpverleners op gelijke voet aan een zorgtraject op maat.
MPC Terbank verleent sinds de opstart van het project zijn expertise over jongeren met een verstandelijke beperking en bijkomende gedragsproblemen. Momenteel begeleidt maatschappelijk werker Anne een jongere met een veelzijdige problematiek. In andere casussen delen we onze expertise en denken we samen na op maat van de jongere en zijn context. Elke ‘schipbreukeling’ van het systeem verdient namelijk een schip dat hem of haar met gunstige wind in de zeilen veilig aan wal brengt.
Foto: Oliver Cole (Unsplash)
