16 juni 2023: twintig jongeren acteren, zingen en dansen de pannen van het dak van de Leuvense Stadsschouwburg. Het was het hoogtepunt van het inclusieve theaterproject De een is de ander niet, een ongeëvenaard initiatief binnen MPC Terbank. Een toneelstuk over identiteit, over vallen en opstaan, maar vooral over de kracht van inclusie. We spraken met Stien Van Obbergen, een van de trekkers van het project, net na de vertoning van de kortfilm over het toneelproject: “We moeten inclusie een actueler thema maken in onze samenleving.”
Laten we beginnen bij het begin: vanwaar kwam het idee voor een toneelvoorstelling?
Een jongedame uit onze leefgroepen droomde er al een tijdje van om eens op de planken te staan en mee te draaien in een productie die zich niet specifiek richt op personen met een beperking. In de buurt vonden we echter geen toneelgezelschap dat antwoord bood op haar vraag. Met Het Huispaleis, een Antwerpse vzw die via kunstvormen inclusie en ontmoeting wil realiseren, ging de bal snel aan het rollen om onze eigen theatergroep op te richten.
Vervolgens gingen we op zoek naar extra intersectorale samenwerkingen. Zo ontstonden partnerschappen met 30CC, middelbare school De Met, jeugdhuis SOJO en videoproductiebedrijf Idealist CS. We stelden het project open voor Leuvense jongeren, met én zonder beperking. Aan de hand van workshops konden geïnteresseerden proeven van het aanbod. Wie de smaak te pakken had, was welkom op de repetities.
Hoe groot was de rol van de jongeren in het project?
Jongeren kozen de kunstvorm die aansluit bij hun interesse en talenten. Niet acteren, maar wel dansen, zingen of het proces filmen? Het kon allemaal! Zélfs de inhoud van de productie mee bepalen! Regisseur Jacques Peustjens schreef deze uit aan de hand van de thema’s die de deelnemers aanbrachten.
Geen hiërarchie te bespeuren in dit project. Iedereen in het project stond op gelijke hoogte. Acteurs, coördinator, videograaf, begeleider, muzikant, regisseur of kostuummaker: iedereen werkte samen, ongeforceerd en zonder vooroordelen. Binnen het project ben je geen jongere met of zonder beperking, maar gewoon wie je bent als persoon, met je eigen rol en je eigen talenten.
Hoe hebben de jongeren dit project beleefd?
Als je de getuigenissen van de jongeren leest, voel je dat het project bij velen indruk maakte. Allemaal hebben ze tijdens en na het project gigantische stappen gezet, elk op hun eigen manier. Zo leerde een van de jongeren zich zelfstandig te verplaatsen naar de zangcoach. Daarnaast besloten twee jongeren door dit toneelproject om naar het kunstonderwijs te schakelen.
Waren er momenten waarop je dacht: waar ben ik aan begonnen?
Zeker wel, vooral in het begin. De insteek was een productie voor één gepassioneerde jongedame mogelijk maken. Maar bij elk overleg borrelden telkens nieuwe ideeën op. Het was dus even zoeken naar welke richting we op gingen. We besloten om die onduidelijkheid te omarmen en te vertrouwen in het proces. En zo zijn we vanzelf heel ambitieus beginnen denken. Hadden we dat niet gedaan, dan zouden we niet met een cast van twintig jongeren in de Stadsschouwburg van Leuven hebben gestaan.
Als je over vijftig jaar terugdenkt aan dit project, wat is het eerste dat je je zal herinneren?
Zonder twijfel de voorstellingen zelf, zowel van de theaterproductie als van de kortfilm. Het is niet gemakkelijk te beschrijven wat er dan door je heen gaat. Je werkt een jaar naar dat moment toe en dan zit je daar op een dag te kijken naar het resultaat, met al dat publiek. Echt geweldig! Jongeren, ouders, medewerkers, mensen met en zonder beperking: ze zaten kriskras door elkaar. Een heel aantal van hen zat voor het eerst in een theaterzaal. Inclusie, zowel op het podium als in de zaal. Dat was waar we op mikten – en het voelde als een schot in de roos.
Wat hoop je dat dit project teweegbrengt?
Met projecten zoals deze willen we van inclusie een actueler thema maken. Inclusieve initiatieven creëren op zoveel vlakken kansen voor personen met een beperking: de kans om hun zelfredzaamheid te verhogen, om hun talenten te ontdekken en te ontwikkelen, om van elkaar te leren… De een is de ander niet heeft dat met overtuiging aangetoond.
Het groter plaatje, vraag je? Dat inclusie de norm wordt.
